Wie het mysterie zoekt vindt het ook in Rhenen

Met de gids op pad over de “Heimenberg”

Een zomeravondwandeling door een groene omgeving en langs plekken met een verhaal uit een ver of nabij verleden. Elke woensdagavond in juni, juli en augustus laten gidsen van het Cuneragilde je de Grebbeberg zien zoals je hem nog niet kent. Kijk in de agenda wanneer dit plaatsvindt.

De ‘Greb’ is meer dan Ouwehands Dierenpark en de slag van 1940. Maar we gaan toch niet zomaar aan die historische veldslag voorbij. Daarom begint de avondwandeling met een korte ronde over de militaire begraafplaats. Daarna verdwijnen we het bos in, met beukenlanen, uitzichtpunten en paden tussen varens. Een paradijs vol vogelzang dat we delen met bosdieren en kuddes runderen en paarden.

Onderweg vertellen gidsen over het ontstaan van dit heuvelland, een geologisch monument met sneeuwsmeltwaterdalen. Je hoort over de bewoners en hun verdwenen buurtschap, de jachtpartijen van koning Frederik van de Palts en zijn picknickplek op de Heimenberg. Zo heette het hier vroeger, misschien als herinnering aan de mythologische Reus Heimdall, brugwachter op de regenboog, de weg naar het Rijk van de Goden.

Jachtpartij van keurvorst Frederik van de Palts en Elisabeth Stuart. (Adriaan van de Venne, 1628)

Walburg
Hier ligt ook de Walburg, een archeologisch monument. Een uitkijkpost over rivierenland, tot aan het Valkhof in Nijmegen. De Rijn schuurt, veertig meter lager, langs de voet van de Heimenberg. Op een royale zitbank kun je genieten van misschien ‘het mooiste uitzicht van Nederland’, schreef verslaggever Louël de Jong in Trouw.
De Heimenberg heeft nog een andere kwaliteit. Minder zichtbaar maar niet minder aanwezig, wordt gezegd. Dit aardfort uit de dageraad van onze geschiedenis lokt mensen die hier een kosmische ‘krachtplaats’ vermoeden, een heidens heiligdom. Later bouwden christenen hier een kapel van Sint-Antonius, beschermheilige van reizigers, schippers en pelgrims.

Koning van de Rijn
De kapel ontving in de middeleeuwen schippers en reizigers op weg over de Rijn. Ook pelgrims zouden volgen, tienduizenden. Want in de vroege middeleeuwen, wordt gezegd, gebeurde hier iets waarover ze eeuwen later nog spraken: de wurgmoord aan het hof van de Koning van de Rijn.

De Sint Antonius kapel. (detail proceskaart uit 1552)

De koning had de koningin haar vooraanstaande positie afgenomen toen hij zijn hart verloor aan Cunera, een jonge christin. De koningin voelde zich bedreigd en greep de noodrem: ze wurgde Cunera. Deze koninklijke crime passionel was -ook in een wereld zonder tabloids- een drama om van te smullen en verder te vertellen.

Pelgrimstochten
Maar in Rhenen rouwden ze om de dood van hun geliefde Cunera. In hun wanhoop zagen ze bij het graf van Cunera ’s nachts lichtjes dansen. Ze vertelden elkaar over wonderlijke genezingen van mens en dier, na het aanroepen van Cunera. De Cuneralegende was geboren.

Opgestuwd in de emoties van het ontluikend christendom vroeg de bevolking bisschop Willibrord om Cunera te verheffen tot heilige. Dit was het begin van de middeleeuwse Cunera-pelgrimstochten. Gelovige zondaars kwamen naar Rhenen en kochten pelgrimstekens en aflaten. Daarmee hoopten ze hun straf in de hel af te kopen.

Koningstafel (Foto Utrechts Archief)

De handel in aflaten maakte Rhenen welvarend en de kerk rijk. De verering van Cunera nam zulke vormen aan dat de Sint-Pieterskerk van Rhenen in de 15e eeuw werd vervangen door een Cunerakerk. De bekroning van een verhaal dat -misschien- speelde op dit hoogste punt van Rhenen.

Praktische informatie
Elke woensdagavond in juli en augustus. Geen honden. € 5 p.p., t/m 12 jaar € 2, liefst pinnen. Start 19.30 uur. Reserveren verplicht: 06-17624284. Bij aanmelding hoor je waar we starten.

Terug naar het overzicht